چگونه گواهی تایید محموله خطرناک دریافت کنیم؟

گواهی تایید محموله خطرناک، یکی از حیاتی ترین مدارکی است که در روند حمل کالای خطرناک و حساس مورد نیاز است. اگر شما هم در حوزه واردات یا صادرات فعالیت دارید، به احتمال زیاد با چالش هایی در خصوص انتقال کالاهایی که خطرناک تلقی می شوند، مواجه شده اید. در این مقاله به شما نشان می دهیم که مراحل دریافت گواهی تایید محموله خطرناک چیست، چه عواملی در هزینه ها مؤثرند و چگونه می توان از خدمات شرکت هایی مانند شرکت حمل و نقل دریایی، شرکت کارگو، یا فریت بار بهره گرفت تا روند حمل نقل ایمن و قانونی انجام شود.

گواهی تایید محموله خطرناک چیست؟

گواهی تایید محموله خطرناک یک مدرک قانونی و الزامی است که نشان می‌دهد کالای مورد نظر شما با استانداردهای بین‌المللی برای حمل‌ کالای خطرناک تطابق دارد. این گواهی تضمین می‌کند که بسته‌بندی، برچسب‌گذاری، اسناد فنی و ایمنی، همگی طبق مقررات جهانی مانند IMDG (برای حمل دریایی) یا IATA DGR (برای حمل و نقل بین المللی هوایی) تنظیم شده‌اند.
در واقع، بدون داشتن این گواهی تایید محموله خطرناک، امکان استفاده از خدمات حمل بار هوایی یا حمل دریایی برای اقلامی نظیر حمل‌ونقل مواد شیمیایی خطرناک، باطری‌های لیتیومی، رنگ‌های قابل اشتعال، گازهای تحت فشار و سایر مواد طبقه‌بندی‌شده وجود ندارد.
شرکت‌های لجستیکی بین‌المللی مانند شرکت حمل و نقل دریایی یا شرکت کارگو تنها در صورتی بار شما را پذیرش می‌کنند که گواهی تایید محموله خطرناک معتبر را ارائه دهید. گواهی تایید محموله خطرناک معمولاً توسط شرکت‌های تخصصی یا کارشناسان ایمنی کالا صادر می‌شود و گاهی نیاز به آزمایش‌های فنی و بررسی MSDS (برگه اطلاعات ایمنی مواد) دارد. داشتن گواهی تایید محموله خطرناک به شما این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی، از مسیرهای مختلفی مانند حمل ریلی، حمل بار زمینی یا خدمات بار هوایی برای انتقال کالای خود استفاده کنید.

اظهارنامه کالاهای خطرناک (DGD) چیست؟

اظهارنامه کالاهای خطرناک یا به اختصار DGD (Dangerous Goods Declaration)، سندی رسمی و الزام‌آور است که توسط شخص یا سازمانی که مسئول ترتیب‌دهی حمل کالاهای خطرناک است، به شرکت حمل‌ونقل یا کشتیرانی ارائه می‌شود. هدف از تهیه و ارائه این سند، اعلام دقیق مشخصات کالاهایی است که طبق استانداردهای بین‌المللی به‌عنوان «خطرناک» شناخته می‌شوند و رعایت کامل الزامات ایمنی مرتبط با آن‌ها در جریان حمل‌ونقل دریایی یا بین‌المللی می‌باشد.
در این اظهارنامه، اطلاعاتی نظیر موارد زیر درج می‌شود:

• فهرست کامل کالاهای خطرناک موجود در محموله
• نام دقیق و علمی هر کالا (Technical Name)
• کلاس خطر مرتبط با هر کالا (Hazard Class)
• شماره شناسایی سازمان ملل (UN Number)
• گروه بسته‌بندی کالا (Packing Group)
• نوع و ویژگی‌های بسته‌بندی
• علائم هشداردهنده و برچسب‌های ایمنی
• دستورالعمل‌های خاص مربوط به حمل ایمن کالا

صدور این اظهارنامه به‌منزله تعهد کتبی و قانونی فرستنده است که تأیید می‌کند کلیه مقررات و الزامات ملی و بین‌المللی در زمینه حمل کالاهای خطرناک رعایت شده‌اند. این قوانین ممکن است شامل کنوانسیون SOLAS، مقررات کد IMDG، مفاد کنوانسیون MARPOL و سایر آیین‌نامه‌های حمل‌ونقل خطرناک باشد.

چه کسی مسئول صدور اظهارنامه DGD است؟

صادرکننده گواهی تایید محموله خطرناک معمولاً خود فرستنده کالا (Consignor) است. با این حال، در بسیاری از موارد، این وظیفه به‌صورت رسمی به نماینده‌ای همچون یک شرکت فورواردر یا کارگزار حمل‌ونقل (Freight Forwarder) واگذار می‌شود که به‌عنوان نماینده قانونی فرستنده عمل می‌کند و به نیابت از وی این سند را تنظیم و امضا می‌نماید. در اصطلاح تخصصی، به این فرد یا نهاد Shipper گفته می‌شود.
اظهارنامه کالاهای خطرناک، اساسی‌ترین گواهی تایید محموله خطرناک برای برنامه‌ریزی صحیح در مورد نحوه بارگیری، چیدمان و حمل‌ کالای خطرناک است. اطلاعات مندرج در این سند، مبنای تصمیم‌گیری شرکت حمل یا شرکت کارگو، مقامات بندری، خدمه کشتی، و دیگر طرف‌های مرتبط قرار می‌گیرد. کوچک‌ترین اشتباه یا عدم‌اظهار می‌تواند منجر به خسارات جبران‌ناپذیر مالی، جانی و زیست‌محیطی شود.  اظهارنامه DGD معمولاً در کنار سایر اسناد نظیر درخواست حمل کالای خطرناک (DGR) و برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) ارائه می‌شود و این مجموعه اسناد، پایه حمل ایمن کالاهای خطرناک را تشکیل می‌دهند.

مراحل صدور اظهارنامه کالاهای خطرناک (DGD)

صدور اظهارنامه کالاهای خطرناک (Dangerous Goods Declaration – DGD) فرآیندی استراتژیک و حساس در زنجیره تأمین کالاهایی با ماهیت پرخطر محسوب می‌شود. این فرآیند دارای مراحل مشخص و الزاماتی است که رعایت آن‌ها برای جلوگیری از خطرات جانی، زیست‌محیطی و مالی ضروری است:

1. تهیه درخواست اولیه (Dangerous Goods Request – DGR)

در نخستین گام، فرستنده (Shipper) موظف است درخواست اولیه حمل کالاهای خطرناک را به شرکت حمل یا خط کشتیرانی ارائه کند. این درخواست که با عنوان DGR یا Dangerous Goods Application نیز شناخته می‌شود، شامل فهرست دقیقی از کلیه کالاهایی است که طبق مقررات، در طبقه‌بندی مواد خطرناک قرار می‌گیرند.

2. پیوست کردن برگه اطلاعات ایمنی مواد (Material Safety Data Sheet – MSDS)

همراه با فرم DGR، فرستنده باید برگه اطلاعات ایمنی مواد یا همان MSDS را ارائه دهد. این سند حاوی اطلاعات حیاتی درباره خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و خطرات احتمالی هر کالا بوده و معمولاً شامل موارد زیر است:

• مشخصات شناسایی کالا
• ترکیبات شیمیایی و مواد خطرناک موجود
• اطلاعات درباره آتش‌سوزی و انفجار
• اقدامات اضطراری و کمک‌های اولیه
• وسایل محافظتی مورد نیاز برای کارکنان
• رفتار کالا در برابر نشت یا واکنش شیمیایی

MSDS یکی از اسناد اصلی برای ارزیابی ریسک حمل و برنامه‌ریزی ایمنی محسوب می‌شود.

3. پذیرش اولیه توسط شرکت حمل یا خط کشتیرانی

پس از دریافت DGR و MSDS، شرکت حمل با بررسی اطلاعات فنی و طبقه‌بندی، درباره پذیرش یا عدم پذیرش بار تصمیم‌گیری می‌کند. پذیرش ممکن است مشروط به رعایت الزامات خاصی نظیر نوع بسته‌بندی، بارچینی جداگانه، استفاده از کانتینرهای ایزوله و ... باشد.

4. آماده‌سازی بار و تهیه اظهارنامه نهایی (DGD)

در صورت تأیید اولیه، فرستنده اقدام به بسته‌بندی کالاها مطابق با الزامات کد IMDG و سایر مقررات بین‌المللی می‌نماید. سپس اظهارنامه نهایی DGD را تهیه، امضا و به همراه برچسب‌ها، علائم خطر و اسناد جانبی، گواهی تایید محموله خطرناک را آماده تحویل می‌کند.

5.برچسب‌گذاری ایمنی و اعمال نشانه‌های هشدار ضروری روی محموله

تمامی بسته‌ها و کانتینرهای حامل کالاهای خطرناک باید بر اساس طبقه خطر، شماره UN، گروه بسته‌بندی، و نمادهای هشداردهنده بین‌المللی برچسب‌گذاری شوند. این علائم باید کاملاً قابل مشاهده، غیرقابل پاک‌شدن و در دو طرف کانتینر درج شده باشند.

6. تحویل نهایی اسناد به شرکت حمل

نسخه نهایی DGD همراه با بار فیزیکی به شرکت حمل یا کشتیرانی تحویل داده می‌شود. بر اساس اطلاعات اظهارشده، برنامه‌ریزی چیدمان بار و روش‌های ایمنی حمل در کشتی یا ناوگان حمل انجام می‌پذیرد.

7. تأیید تطابق اسناد (DGR، MSDS و DGD)

در پایان، فرستنده و شرکت حمل موظف‌اند تطابق کامل اطلاعات میان DGR، MSDS و DGD را تأیید نمایند. این سه سند به‌طور مشترک تحت عنوان "اسناد کالاهای خطرناک" شناخته می‌شوند و عدم انطباق میان آن‌ها می‌تواند منجر به رد بار، توقیف محموله یا اعمال جرایم شود.

تبعات و جرایم ناشی از عدم اظهار صحیح کالاهای خطرناک

عدم اظهار صحیح گواهی تایید محموله خطرناک، ناقص یا گمراه‌کننده‌ی کالاهای خطرناک، تخلفی جدی با تبعات بسیار سنگین است. این موارد می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• آتش‌سوزی یا انفجار در کشتی یا وسیله حمل
• تهدید جان خدمه و سرنشینان
• آلودگی شدید زیست‌محیطی (به‌ویژه در آبراه‌ها و دریاها)
• توقیف محموله توسط گمرک یا مقامات بندری
• جریمه‌های مالی سنگین
• ممنوعیت همکاری آتی با خطوط کشتیرانی
• طرح دعوی قضایی علیه فرستنده

در مواردی، برخی صادرکنندگان برای دور زدن مقررات یا کاهش هزینه‌ها، عمدا اقدام به اظهار نادرست یا ناقص در گواهی تایید محموله خطرناک می‌کنند. در سال‌های اخیر، گمرک‌ها، بنادر و شرکت‌های کشتیرانی نظارت‌های خود را افزایش داده‌اند و برای این تخلفات، جرایم زیاد و مسئولیت کیفری در نظر گرفته‌اند.

قوانین و مقررات حمل مواد خطرناک چگونه تدوین و اجرا می‌شوند؟

حمل‌ کالای خطرناک، به دلیل ماهیت تهدیدآمیز آن‌ها برای جان انسان، محیط زیست و زیرساخت‌های حمل‌ونقل، تحت نظارت و کنترل سخت‌گیرانه مجموعه‌ای از قوانین ملی و مقررات بین‌المللی انجام می‌شود. برای ایجاد هماهنگی در سطح جهانی، سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی زیر، چارچوب‌های قانونی استانداردی را تدوین کرده‌اند:

1. توصیه‌نامه‌های سازمان ملل متحد (UN Recommendations)

شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (ECOSOC) مجموعه‌ای از توصیه‌ها را تحت عنوان UN Recommendations on the Transport of Dangerous Goods منتشر می‌نماید.

2. حمل هوایی – مقررات IATA

برای حمل هوایی مواد خطرناک، مقررات رسمی انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (IATA) به‌کار گرفته می‌شود. این مقررات که در قالب Dangerous Goods Regulations – DGR منتشر می‌گردند، مواردی نظیر نوع بسته‌بندی مجاز، ظرفیت ظروف، محدودیت‌های وزنی، علائم هشدار و الزامات ایمنی در هنگام پرواز را پوشش می‌دهند.

3. حمل دریایی – مقررات IMO

برای حمل‌ونقل دریایی، سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) مقرراتی تحت عنوان کد بین‌المللی کالاهای خطرناک دریایی (IMDG Code) ارائه کرده است. این کد به‌صورت الزام‌آور، دستورالعمل‌های مربوط به بسته‌بندی، چیدمان، استوایی، ایمنی خدمه، و جلوگیری از نشت یا آلودگی در مسیر حمل دریایی را تعیین می‌کند.

4. جبران خسارات زیست‌محیطی – کنوانسیون HNS

در صورت وقوع نشت، آتش‌سوزی یا آلودگی در جریان حمل کالاهای خطرناک از طریق دریا، کنوانسیون بین‌المللی جبران خسارت ناشی از حمل مواد زیان‌آور و خطرناک (HNS Convention)، سازوکارهایی برای پرداخت خسارت به دولت‌ها، شرکت‌ها و جوامع آسیب‌دیده پیش‌بینی کرده است.

مدارک مورد نیاز برای حمل مواد خطرناک چیست؟

حمل قانونی و ایمن کالاهای خطرناک مستلزم مجموعه‌ای از اسناد تخصصی و دقیق است که باید پیش از ارسال کالا تهیه و تحویل شود. این اسناد عبارت‌اند از:

1. اطلاعات کامل کالا در اسناد حمل
تمام اسناد حمل‌ونقل بین‌المللی از جمله:

• پیش‌فاکتور (Proforma Invoice)
• فاکتور تجاری (Commercial Invoice)
• لیست بسته‌بندی (Packing List)
• بارنامه (Bill of Lading)

باید شامل شرح دقیق کالاهای خطرناک و گواهی تایید محموله خطرناک، طبقه‌بندی آن‌ها، شماره UN، کلاس خطر، مقدار، نوع بسته‌بندی، و شرایط ویژه حمل باشد.

2. نامه دستورالعمل فرستنده
این نامه باید:

• به‌طور واضح مسئولیت حمل، بسته‌بندی و برچسب‌گذاری را مشخص کند.
• نحوه حمل کالا و الزامات ویژه را بیان نماید.
• شامل اطلاعات تماس اضطراری برای پاسخگویی در صورت بروز حادثه باشد.

3. برگه اطلاعات ایمنی مواد (Material Safety Data Sheet – MSDS)
MSDS یکی از حیاتی‌ترین اسناد در حمل مواد خطرناک است. گواهی تایید محموله خطرناک شامل اطلاعات زیر می‌باشد:

• نام محصول، کاربرد، نام تجاری و ترکیبات شیمیایی
• ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی کالا (مانند نقطه جوش، فشار بخار، چگالی و ...)
• ویژگی‌های اشتعال‌پذیری، انفجار، و واکنش‌پذیری
• اقدامات ایمنی هنگام نشت، تماس پوستی یا تنفسی
• تجهیزات حفاظتی مورد نیاز (PPE)
• نکات مربوط به انبارداری و دفع پسماند
• واکنش در شرایط اضطراری
• MSDS باید به زبان انگلیسی (یا زبان مورد قبول مقصد) و مطابق با استانداردهای GHS (سیستم هماهنگ جهانی برچسب‌گذاری مواد خطرناک) تهیه شده باشد.

4. اظهارنامه کالاهای خطرناک (Dangerous Goods Declaration – DGD)
این سند که توسط فرستنده یا نماینده مجاز وی تهیه و امضا می‌شود، تعهد رسمی به رعایت تمامی قوانین حمل کالاهای خطرناک است و باید شامل مشخصات کامل کالا، طبقه خطر، شماره UN، گروه بسته‌بندی، و علائم برچسب‌گذاری باشد.

قالب‌های استاندارد برای اسناد حمل مواد خطرناک

دو نهاد بین‌المللی زیر، قالب‌های رسمی و قابل استناد برای تهیه اسناد حمل HAZMAT ارائه می‌دهند:

• IATA برای حمل هوایی: الگوی DGR Forms
• IMO برای حمل دریایی: فرم‌های استاندارد IMDG

این قالب‌ها برای اطمینان از صحت، شفافیت، و تطابق اطلاعات طراحی شده‌اند و استفاده از آن‌ها توسط خطوط حمل‌ونقل، گمرک و مقامات بندری الزامی است.

نتیجه گیری

در دنیای امروز که تجارت جهانی به شکلی بی‌وقفه در جریان است، گواهی تایید محموله خطرناک دیگر یک مدرک اختیاری یا تشریفاتی نیست، بلکه پیش‌نیاز اصلی ورود به فرآیند حرفه‌ای و ایمن حمل‌ونقل بین‌المللی است. از صادرات کالاهای صنعتی گرفته تا حمل‌ونقل مواد شیمیایی خطرناک، همه نیازمند رعایت مقرراتی هستند که ایمنی انسان، محیط‌زیست و زیرساخت‌های حمل‌ونقل را تضمین می‌کنند.

خدمات حمل و نقل بین المللی شرکت دیبا هوا دریا

شرکت دیبا هوا دریا با سال‌ها تجربه در حمل‌ونقل بین‌المللی (مانند حمل بار هوایی از چین، حمل دریایی از چین)، افتخار دارد که با ارائه راهکارهای سفارشی و متناسب با نیازهای مشتریان، خدمات خود را با صداقت و شفافیت عرضه کند. ما به دقت شرایط هر پروژه را بررسی کرده و با تحلیل عمیق صنعت و نیازهای شما، بهترین راه‌حل‌ها را ارائه می‌دهیم. لطفاً در نظر داشته باشید که ارائه این خدمات ممکن است بسته به عواملی همچون وضعیت‌های عملیاتی، شرایط بازار، و سایر متغیرها متفاوت باشد بنابراین، با توجه به نوسانات در نحوه ارائه خدمات در بازار، جهت اطمینان از دریافت سرویس مورد نظر از این مجموعه و اطلاع از جزئیات خدمات و شرایط به روز برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره، خوشحال می‌شویم با شما در ارتباط باشیم تا شرایط دقیق را بررسی کرده و راهکارهای مناسب را بر اساس نیازهای شما پیشنهاد دهیم.