کارنه تیر چیست؟

کارنه تیر (Carnet TIR) یک سند بین المللی است که برای حمل و نقل کالا تحت پوشش کنوانسیون تیر (TIR Convention) استفاده می‌شود. این کنوانسیون در سال 1958 برای ساده سازی و تسهیل عبور و مرور بین المللی کالاها از طریق جاده ایجاد شد.
همچنین به عنوان یک "پاسپورت" برای کالا عمل می‌کند و به رانندگان اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به انجام مراحل گمرکی جداگانه در هر مرز، از چندین کشور عبور کنند. این امر باعث صرفه جویی قابل توجهی در زمان و هزینه برای شرکت‌های حمل و نقل و صادرکنندگان می‌شود.

انواع کارنه تیر

دو نوع اصلی وجود دارد:

1. برای یک سفر (Single Journey Carnet TIR):
   این نوع کارنه تیر برای حمل و نقل کالا از یک کشور مبدا به یک کشور مقصد استفاده می‌شود که این رایج‌ترین نوع کارنه تیر است.
2. برای دو سفر (Dual Journey Carnet TIR):
   این نوع کارنه تیر برای حمل و نقل کالا از یک کشور مبدا به یک کشور مقصد و سپس بازگشت به کشور مبدا استفاده می‌شود.

علاوه بر این دو نوع اصلی، کارنه‌ تیرهای دیگری نیز وجود دارند که برای موارد خاص استفاده می‌شوند، مانند:

• برای حمل و نقل کالاهای خطرناک: این نوع برای حمل و نقل کالاهای خطرناک، مانند مواد شیمیایی یا مواد قابل اشتعال، استفاده می‌شود.
• برای حمل و نقل کالاهای فاسد شدنی: این نوع برای حمل و نقل کالاهای فاسد شدنی، مانند مواد غذایی یا دارو، استفاده می‌شود.
  

انتخاب نوع کارنه تیر مناسب

نوع کارنه تیر مورد نیاز شما به نیازهای حمل و نقل خاص شما بستگی دارد. اگر کالا را از یک کشور مبدا به یک کشور مقصد حمل می‌کنید، به یک سند برای یک سفر نیاز دارید. اگر کالا را از یک کشور مبدا به یک کشور مقصد و سپس بازگشت به کشور مبدا حمل می‌کنید، به یک کارنه تیر برای دو سفر نیاز دارید.

مهم‌ترین مزایا و اهمیت تهیه کارنه تیر

• کاهش زمان: به جای صرف زمان در گمرک هر کشور، رانندگان می‌توانند به سادگی از مرزها عبور کنند و به مقصد خود برسند.
• کاهش هزینه: نیازی به پرداخت هزینه‌های گمرکی جداگانه در هر مرز نیست، که این امر می‌تواند باعث صرفه جویی قابل توجهی در هزینه‌ها شود.
• سادگی: استفاده از آن بسیار ساده است و فقط به چند مدرک ساده نیاز دارد.
• مدارک مورد نیاز: برای دریافت این سند، به اسنادی مانند فاکتور تجاری، لیست بسته بندی و گواهی مبدا نیاز دارید.
• فرآیند ساده: فرایند درخواست و صدور آن نسبتاً ساده و سر راست است.
• ویژگی های امنیتی: دارای چندین ویژگی امنیتی است، مانند هولوگرام و امضای دیجیتال، که جعل آن را دشوار می‌کند.
• کاهش خطر: استفاده از کارنه تیر خطر سرقت یا گم شدن کالا را کاهش می‌دهد.
• پذیرش گسترده: در بیش از 70 کشور از سراسر جهان پذیرفته شده است.
• مناطق تحت پوشش: شما می‌توانید از کارنه تیر برای حمل و نقل کالا به اکثر کشورهای اروپا، آسیا و خاورمیانه استفاده کنید.
• سهولت استفاده: با داشتن این سند، می‌توانید به راحتی از طریق چندین کشور بدون نیاز به مجوزهای جداگانه عبور کنید.

اهمیت تهیه کارنه تیر

با توجه به مزایای ذکر شده، تهیه کارنه تیر می‌تواند برای شرکت‌ حمل و نقل دریایی، هوایی و زمینی و صادر کنندگانی که کالا را به صورت بین‌المللی حمل می‌کنند، بسیار مفید باشد. کارنه تیر به این شرکت‌ها کمک می‌کند تا در زمان و هزینه صرفه‌جویی کنند، فرآیند حمل و نقل را ساده‌‌تر کرده و امنیت کالاهایشان را افزایش دهند.
استفاده از آن صرفا به شرکت‌های حمل و نقل زمینی محدود نمی‌شود، بلکه شرکت‌های حمل و نقل دریایی و هوایی نیز می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. برای مثال، شرکت‌های حمل و نقل دریایی می‌توانند از کارنه تیر برای حمل کالا در مسیرهای ترکیبی (جاده‌ای - دریایی) استفاده کنند.
علاوه بر این، این سند می‌تواند به تسهیل تجارت بین‌المللی و تقویت اقتصاد جهانی کمک کند. با کاهش موانع حمل و نقل کالا از طریق جاده، شرکت‌های اعم از شرکت کارگو و فریت بار می‌توانند کالاهای خود را به بازارهای جدید برسانند و فرصت‌های جدیدی برای رشد ایجاد کنند.

تفاوت کارنه تیر و cmr

کارنه تیر و CMR دو سندی هستند که در حمل و نقل بین المللی کالا از طریق جاده استفاده می‌شوند. با این حال، بین این دو سند تفاوت های کلیدی وجود دارد:

نقش و وظایف:

کارنه تیر: این سند به مشابه گذرنامه برای کالای شما عمل می‌کند و به آن اجازه می‌دهد تا بدون تشریفات گمرکی پیچیده، از مرزهای کشورهای عضو کنوانسیون تیر عبور کند. کارنه تیر علاوه بر تسهیل عبور و مرور، تعهدات گمرکی و ضمانت را برای کالا در طول سفر فراهم می‌کند. به عبارت دیگر، این سند مانند یک همراه مطمئن و ضامن در مسیر تجارت بین‌المللی عمل می‌کند و خیال شما را از بابت گمرک و سلامت کالا تا حد زیادی راحت می‌کند.

CMR : این سند به عنوان قراردادی بین فرستنده کالا و شرکت حمل و نقل عمل کرده و شرایط حمل و نقل را به طور شفاف و دقیق مشخص می‌کند. CMR تعهدات و مسئولیت‌های هر دو طرف را در قبال یکدیگر، از جمله زمان تحویل، شرایط نگهداری، نحوه بارگیری و تخلیه، بیمه، جبران خسارات احتمالی و موارد دیگر را به طور واضح بیان می‌کند. CMR مانند یک قرارداد شفاف و دقیق، حقوق و تعهدات شما را در قبال شرکت حمل و نقل به طور کامل مشخص می‌کند و از بروز هرگونه سوء تفاهمی در این زمینه جلوگیری می‌کند.

نوع حمل و نقل:

کارنه تیر: صرفاً برای حمل و نقل جاده‌‌‌‌ای در بین کشورهای عضو کنوانسیون تیر کاربرد دارد. به عبارت دیگر، کارنه تیر فقط برای جابجایی زمینی کالا طراحی شده و برای حمل و نقل کالا از طریق راه آهن، کشتی یا هواپیما قابل استفاده نیست.

CMR: این مورد منعطف‌تر است و برای حمل و نقل کالا از طریق جاده، راه آهن، کشتی یا ترکیبی از این روش ها قابل استفاده است. CMR مانند یک وسیله نقلیه چند منظوره، در هر زمینی یار و همراه شما در حمل و نقل کالا خواهد بود و شما را از محدودیت‌های نوع حمل و نقل رها می‌کند.

هزینه:

کارنه تیر: برای صدور آن باید هزینه‌ای پرداخت شود که میزان آن به وزن و ارزش کالا و همچنین مسافت حمل و نقل بستگی دارد. به عبارت دیگر، هزینه‌ی صدور کارنه تیر متناسب با حجم، ارزش و مسافت حمل و نقل محاسبه می‌شود.
CMR: هزینه صدور CMR به طور کلی توسط شرکت حمل و نقل پرداخت می‌شود و در قیمت حمل و نقل لحاظ میگردد. به این معنا که شما هزینه‌ای مستقیم برای صدور CMR پرداخت نمی‌کنید و این هزینه در نرخ نهایی حمل و نقل لحاظ شده است.

تفاوت کارنه تیر و کارنه دوپاساژ

کارنه تیر و کارنه دوپاساژ هر دو اسناد بین المللی هستند که برای حمل و نقل کالا از طریق جاده استفاده می‌شوند. با این حال، بین این دو سند تفاوت‌های کلیدی وجود دارد:

کاربرد:

• کارنه تیر: برای ترانزیت بین المللی کالا تحت پوشش کنوانسیون تیر استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، برای حمل کالا از یک کشور مبدا به یک کشور مقصد از طریق چند کشور دیگر استفاده می‌شود.
• کارنه دوپاساژ: برای ورود موقت وسایل نقلیه به یک کشور دیگر استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، برای حمل کالا یا جابجایی افراد به یک کشور دیگر و سپس بازگشت به کشور مبدا استفاده می‌‌شود.

محدوده:

• کارنه تیر: فقط برای کشورهایی که عضو کنوانسیون تیر هستند معتبر است.
• کارنه دوپاساژ: در اکثر کشورهای جهان، صرف نظر از اینکه عضو کنوانسیون تیر باشند یا خیر، معتبر است.

مسئولیت:

• کارنه تیر: در صورت بروز مشکل در حین حمل و نقل، دارنده این سند (معمولاً شرکت حمل و نقل) مسئول جبران خسارت به صاحب کالا است.
• کارنه دوپاساژ: در صورت بروز مشکل در حین حمل و نقل، مالک وسیله نقلیه مسئول جبران خسارت است.
  

هزینه:

• کارنه تیر: هزینه آن به عوامل مختلفی از جمله ارزش کالا، مسافت حمل و نقل و تعداد کشورهایی که باید از آنها عبور کرد بستگی دارد.
• کارنه دوپاساژ: هزینه کارنه دوپاساژ معمولاً بر اساس نرخ ثابتی برای هر روز حضور در کشور مقصد محاسبه می‌شود.

نمونه دفترچه کارنه تیر

دفترچه کارنه تیر شامل صفحات مختلفی است که اطلاعات مربوط به حمل و نقل شما را ثبت می کند. در صفحه جلد، شماره کارنه، تاریخ صدور و نام دارنده آن درج شده است. در صفحات دیگر، جزئیات مربوط به کالاها، مانند نوع، وزن، ارزش و تعداد بسته ها، به همراه اطلاعات مربوط به وسیله نقلیه و راننده ثبت می‌شود.

مدت اعتبار کارنه تیر

این سند برای مدت زمان محدودی، معمولاً یک سال، معتبر است. پس از انقضای این مدت، باید برای دریافت کارنه جدید اقدام کنید.

گواهی قبولی کارنه تیر

در هر مرزی که از آن عبور می کنید، باید کارنه تیر خود را به مقامات گمرکی ارائه دهید. آنها مهر و امضا را در دفترچه شما ثبت می‌کنند و گواهی قبولی را به شما ارائه می‌‌دهند. این گواهی تایید می‌کند که شما با تمام الزامات گمرکی و حمل و نقل بین‌المللی مطابقت دارید.

خرید کارنه تیر

فرآیند خرید کارنه تیر شامل چند مرحله است:

انتخاب انجمن ضمانت:

اولین قدم انتخاب انجمن ضمانت معتبر در ایران است. این انجمن ها ضمانت لازم برای صدور را ارائه می‌دهند.

تکمیل مدارک:

پس از انتخاب انجمن ضمانت، باید مدارک لازم را تکمیل کنید. این مدارک شامل:

• فرم درخواست صدور
• سند مالکیت وسیله نقلیه
• بیمه نامه وسیله نقلیه
• لیست عدل بندی (Packing List)
• سند گمرکی (Commercial Invoice)
• قبض پرداخت عوارض TIR

ارائه مدارک به انجمن ضمانت:

مدارک تکمیل شده را به انجمن ضمانت منتخب خود ارائه دهید.

صدرو کارنه تیر:

در صورت صحت و کامل بودن مدارک، انجمن ضمانت کارنه تیر را صادر می‌کند.

سخن پایانی

با توجه به مزایای ذکر شده، تهیه این سند می‌تواند یک سرمایه‌گذاری ارزشمند برای هر شرکت حمل و نقل یا صادرکننده‌ای باشد که به دنبال ارتقای سطح خدمات خود و افزایش سهم خود در بازارهای بین‌المللی است.
در حال حاضر که تجارت بین‌المللی از اهمیت فزاینده‌ای برخوردار است، استفاده از ابزارهایی مانند کارنه تیر می‌تواند به شرکت‌ها در رسیدن به اهداف خود و رونق هرچه بیشتر اقتصاد جهانی کمک کند.